جراحی‌های چاقی
در سال‌های اخیر، شیوع چاقی مفرط یا چاقی نوع ۳ در جهان افزایش یافته است. این نوع چاقی به حالتی اطلاق می‌شود که شاخص جرمی بدن (BMI) فرد بالای kg/m240 باشد. به عبارت دیگر وزن فرد از دو برابر وزن ایده‌آل بیشتر باشد. چاقی مفرط اغلب با مرگ زودرس، فشار خون بالا، کلسترول بالا، بیماری‌های قلبی، التهاب مفاصل، آپنه در خواب و بیماری‌های کیسه صفرا همراه می‌شود. گاستریک بای پس که در کلینیک نوین ایرانا با آخرین متدهای جراحی انجام می شود را می توان یکی از انواع روش ها برای رفع چاقی مزمن عنوان کرد.
مطالعات حاکی از آن است که با کاهش قابل توجه وزن، ریسک بیماری‌های همزمان بین ۲۵% تا ۶۰% کاهش می‌یابد. با توجه به اینکه درمان‌های اولیه نظیر رژیم غذایی، ورزش کردن و مصرف دارو گاهی جوابگو نیستند. اثر طولانی مدت آن‌ها در اضافه وزن‌های شدید چندان قابل توجه نیست. (در حد ۴ تا ۷ کیلوگرم کاهش وزن پایدار) انجام جراحی‌های چاقی در حال افزایش است. به طوری که در دو دهه اخیر میزان این جراحی‌ها بیش از ۱۰ برابر شده است.
این جراحی‌ها معمولاً نتایج مؤثرتر و طولانی‌مدت‌تری را به دنبال دارند. سازمان بهداشت و سلامت انجام جراحی‌های چاقی را برای افراد با BMI بالاتر از kg/m2 35 یا kg/m2 40 توصیه می‌کنند. دو روش معمول که در حال حاضر برای جراحی چاقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. گاستریک باندینگ و گاستریک بای پس Roux-en-Y هستند. در ادامه به مقایسه این دو روش پرداخته شده است.
توصیف دو روش جراحی
گاستریک باندینگ
یک جراحی محدود کننده است. طی آن یک حلقه قابل ارتجاع در قسمت فوقانی معده تعبیه می‌شود. بدین ترتیب حفره ورودی معده کوچکتر شده و میزان غذایی که می‌توان در یک وعده دریافت نمود، کاهش می‌یابد. همچنین استفاده از حلقه در این روش باعث می‌شود که معده دیرتر خالی شده و احساس گرسنگی دیرتر به وجود آید. در نتیجه با محدود شدن غذای دریافتی، کاهش اشتها و کند شدن فرآیند هضم غذا، بیمار شروع به کاهش وزن خواهد نمود.
گاستریک بای پس
این تکنیک یک روش ترکیبی از محدود کننده‌ها و اختلال در جذب است. ابتدا معده بسته می‌شود تا گنجایش کمتری داشته باشد. قسمت عمده معده و بخشی از روده کوچک بایپس می‌شود. به نحوی که یک قسمت از روده مستقیماً به معده کوچک شده وصل می‌گردد. در نتیجه بیمار نمی‌تواند به اندازه قبل بخورد. و همچنین مواد غذایی و کالری کمتری را از طریق روده جذب می‌کند. تحقیقات علمی چه می‌گویند؟
مقایسه نتایج حاصل از گاستریک بای پس گاستریک باندینگ
نتایج اغلب مطالعات حاکی از آن است که در یک سال اول بعد از عمل میزان کاهش وزن ناشی از بایپس ۲۵% بیشتر از باندینگ است. برخی جراحان گزارش داده‌اند که طی ۵ سال، کاهش وزن ناشی از دو روش قابل مقایسه است (۵۵% برای باندینگ در مقایسه با ۵۹% برای بایپس). اما برخی مطالعات دیگر حاکی از آن است که اختلاف اثرگذاری دو روش در طول زمان ثابت می‌ماند و به طور کلی روش بایپس مؤثرتر است.
همچنین بنا بر اغلب مطالعات، بهبود بیماری‌های همزمان در بایپس ۲۵% بیشتر است. بدین معنی که از هر ۴ نفری که به جای عمل باندینگ تحت عمل بایپس قرار می‌گیرند. بیماری‌های همزمان یک نفر (نظیر بیماری‌های قلبی و ...) بهبود می‌یابد. اما مطالعات دیگری نیز منتشر شده است که دو روش را از این منظر یکسان دانسته‌اند. از سوی دیگر عوارض بلندمدت نظیر نیاز به تکرار عمل (ناشی از لغزیدن حلقه یا باز شدن حفره معدی) در بایپس کمتر است (۱۴% در مقابل ۱۷% درصد). از طرفی باندینگ یک جراحی ساده‌تر و کم تهاجمی‌تر است.
همچنین مدت زمان جراحی حدود ۶۸ دقیقه، مدت زمان لازم برای بستری شدن حدود ۲ روز و به طور کلی زمان لازم برای بهبودی کمتر از ۱ هفته است. همچنین شواهد حاکی از آن است که عوارض کوتاه مدت و نیز نرخ مرگ و میر در باندینگ کمتر است (۰۶/۰% در برابر ۱۷/۰%). هر چند نرخ مرگ و میر در هر دو روش کم است. خطرات عمومی ناشی از جراحی (نظیر خونریزی و ...) در دو عمل قابل مقایسه است. به طور کلی نشان داده شده است که عوارض کوتاه مدت در باندینگ ۱/۱% تا ۳/۶% کمتر از بایپس است.
رضایت بیماران از گاستریک بای پس
مطالعات معدودی در این زمینه منتشر شده است. مطالعه‌ای در سال ۲۰۰۶ نشان می‌دهد که ۸۰% بیمارانی که بایپس انجام داده بودند از نتیجه عمل بسیار راضی بودند و هیچ بیماری کاملاً ناراضی یا پشیمان نبود. در مقابل تنها ۴۶% بیمارانی که باندینگ انجام داده بودند وضعیت خود را بسیار راضی گزارش کردند. ۱۹% از افراد تحت عمل نیز اذعان کردند که بسیار ناراضی یا حتی پشیمان هستند. بنابراین از منظر رضایت بیماران، بین دو گروه اختلاف معنی‌داری وجود داشت.
نتایج حاصل از دقیق‌ترین مطالعات گاستریک بای پس
یکی از مطالعات گسترده و دقیقی که در سال ۲۰۰۶ منتشر شده، ۱۸۱ بیمار را مورد مقایسه قرار داده است. در این تحقیق افراد دو گروه از نظر سن، جنسیت، BMI و تاریخ جراحی یکسان بودند و تنها تفاوت آماری دو گروه در نوع جراحی انجام شده بود. در این مطالعه نشان داده شد که در سال اول، افراد تحت بایپس به طور میانگین ۷۶% اضافه وزن خود را از دست دادند. در حالی که این نرخ برای بیماران باندینگ ۴۸% بود. همچنین مشاهده شد که این نتیجه تا ۳ سال پایدار ماند.
دیابت همزمان در ۷۸% بیماران بایپس درمان شد. اما این نرخ برای باندینگ ۵۰% بود. نیاز به تکرار عمل در بایپس ۱۹% و در باندینگ ۲۴% بود. در این مطالعه هیچ مرگ و میری گزارش نشد. مطالعه دیگری که در سال ۲۰۱۲ منتشر شد، ۴۴۲ بیمار را پس از جراحی و تا ۶ سال بعد از آن مورد بررسی قرار داده است. در این تحقیق تأیید شد که در سال اول بعد از عمل بایپس، کاهش وزن بیشتر است و این برتری تا پایان سال ششم نیز ادامه می‌یابد. شکست جراحی (باقی ماندن ۳۵BMI> یا بازگشت وزن به حالت اولیه) پس از باندینگ بیشتر بود (۳/۴۸% در مقابل ۳/۱۲%).
اثرات جانبی بلند مدت و نیاز به تکرار عمل بعد از باندینگ نیز بیشتر بود (به ترتیب ۶/۴۱% در مقابل ۱۹% و ۷/۲۶% در مقابل ۷/۱۲%). اما مشکلات بعد از عمل در بایپس بیشتر بود (۲/۱۷% در مقابل ۴/۵%). بهبود بیماری‌های همزمان نیز بعد از بایپس بیشتر مشاهده شد.
جمع‌بندی
اطلاعاتی که تاکنون بدست آمده است به وضوح مؤید آن است که طی یک سال اول، کاهش وزن در بایپس به طور معنی‌داری بیشتر می‌باشد. جامع‌ترین مطالعات نشان می‌دهند که این اختلاف در کاهش وزن تا ۵ سال نیز ثابت می‌ماند. همچنین نرخ درمان بیماری‌های همزمان نظیر دیابت، فشار خون و ... در بایپس بالاتر است.
میزان رضایت بیماران پس از عمل بایپس بیشتر است. عوارض کوتاه مدت در بایپس و عوارض بلندمدت در باندینگ بیشتر است. اما به طور کلی عوارض بایپس شدت بیشتری دارد. از سوی دیگر در باندینگ جراحی ساده‌تر بوده و مدت زمان انجام آن کوتاه‌تر است. زمان بستری و بهبودی کمتری نیاز دارد. ضایعات پس از عمل در آن کمتر است و به طور کلی تغییرات کمتری در سیستم طبیعی گوارش ایجاد می‌کند. بنابراین اخیراً محبوبیت بیشتری در میان جراحان یافته است. همچنین تبلیغات بیشتری به سود این روش در جریان است (چون روش جدیدتر است و با تبلیغات سعی می‌شود که در میان مردم جا بیفتد).
این در حالی است که بررسی مزایا و معایب هر یک از این دو روش و تأثیر خصوصیات فیزیکی بیمار بر روی نتیجه حاصل از جراحی، نیاز به مطالعات دقیق و جامع در این زمینه را آشکار می‌سازد. به طور خلاصه می‌توان بیان کرد، جهت درمان چاقی مفرط که می‌تواند اثرات جدی بر سلامتی بیمار بگذارد. انجام جراحی چاقی توصیه می‌شود. انتخاب نوع جراحی به شرایط بیمار بستگی خواهد داشت. اگر خود شخص اراده قوی برای کاهش وزن داشته باشد و برنامه‌های تجویزی پس از عمل را به دقت دنبال کند، استفاده از حلقه‌گذاری می‌تواند برای او گزینه مناسبی باشد.
در غیر این صورت بایپس با ارائه نتایج سریع‌تر، پایدارتر، احتمال شکست کمتر و توانایی بیشتر در کاهش بیماری‌های همزمان، همچنان گزینه بهتری به نظر می‌رسد. هر چند تغییراتی که در سیستم گوارش می‌دهد تقریباً بازگشت ناپذیر است.
جهت دریافت مشاوره، پیشنهادات و انتقادات می توانید با استفاده از فرم زیر اقدام کنید
